Држави и граници: кои држави имаат најмногу соседи?

Политичката граница претставува замислена линија што ги одвојува државите, како политички единици, една од друга. Исцртувањето на политичките граници бил сложен и често контраверзен процес кој имал различни форми низ историјата. Методите и мотивите зад создавањето на границите значително варирале во зависност од времето, геополитичкиот контекст, распоредот на силите, но пред сè, самата географија.

Современиот свет е практично целосно политички поделен, и секоја држава има зафатено одреден дел од планетата, што значи дека државите, барем оние кои имаат континентален карактер, делат копнени граници со една или повеќе држави. Очекувано е државите кои зафаќаат најголема територија да имаат и најголем број на соседи: државата со најголемата територијална зафатнина, Руската Федерација (17 милиони км²) се граничи со 14 суверени и независни држави: Норвешка, Финска, Литванија, Латвија, Естонија, Полска, Белорусија, Украина, Азербејџан, Грузија, Казахстан, Монголија, НР Кина, ДНР Кореја, преку целосна должина на копнена граница од 20,241 километри. Народна Република Кина, која има помала територијална зафатнина (9,6 мил. км²), но и подолга копнена граница (вкупно 22,147 км), има ист број на соседи како Русија, вкупно 14. НР Кина се граничи со: Индија, Пакистан, Бутан, Непал, Авганистан, Киргизија, ДНР Кореја, Монголија, Лаос, Мјанмар, Виетнам, Таџикистан, Казахстан, и Русија. Бразил се граничи со вкупно 10 од можни 12 држави кои лежат на континентот Јужна Америка – единствено не дели граница со Боливија и Чиле. ДР Конго се граничи со вкупно 9 држави, со должина на копнена граница од 10,700 km. Франција се граничи со вкупно 8 држави, но доколку се сметаат и нејзините прекуокеански департмани, тогаш таа се граничи со вкупно 12 држави, од кои еден од соседите е и Бразил. Заради тоа, неопходно е да се напомне дека ваквите политички метрики се понекогаш и релативни, во зависност од изворите, кога станува збор за должина на границите, но пред сè, критериумите кои се земаат за третманот на политичките единици.

Но, дека големината на територијата не секогаш кореспондира со бројот на соседи го докажува и примерот на две од петте најголеми држави во светот: Канада и САД. Канада дели копнена граница само со Соединетите Американски држави, додека САД се граничат само со две држави – Канада на север и Мексико на југ.

Спротивно на ова, постојат ситуации каде што држави кои немаат голема територијална зафатеност, имаат прилично голем број на соседи. Таков е примерот со Австрија, која зафаќа територија од вкупно 83,879 км кв, и има вкупна копнена граница од 2,562 километри, се граничи со дури осум држави. Сличен е примерот и со Србија, која вкупната граница од 2,000 километри ја дели со осум соседи. Интересен пример е државата Луксембург, една од најмалите држави во светот, која се граничи со три држави (Белгија, Франција, и Германија).

Вредно е да се издвои дека најдолга непрекината државна граница е копнената граница меѓу Русија и Казахстан, во должина од 6,846 километри, додека најкуса државна граница е речното разграничувањето меѓу Боцвана и Замбија, кое изнесува само 155 метри. Покуса е само „границата“ меѓу Шпанија и Мароко преку островот Пењон де Велез кој е суверена територија на Шпанија, но преку новоформираното томболо го допира мароканскиот брег, и е формирана и „државна граница“ со должина од 85 метри.

Извори:

CIA, the World factbook: https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/land-boundaries/

World Atlas: https://www.worldatlas.com/articles/countries-with-the-longest-land-borders.html

Index Mundi: https://www.indexmundi.com/

Infoplease: An Online Encyclopedia: https://www.infoplease.com/

Osborne, Becca (2022): The 5 Shortest International Borders in the World, Expanders: https://explanders.com/europe-arctic-circle/spain/shortest-borders-in-the-world/

Автор: доц. д-р Горан Китевски